Sunday, 12 July 2020

ਸਿਪਾਹੀ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ, ਕਹਾਣੀ ਉਸ ਬਹਾਦਰ ਸੂਰਮੇ ਦੀ ਜਿਸ ਨੇ ਵੀ 1962 ਵਿੱਚ ਚੀਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਗਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਹੱਥੋਂ ਪਾਈ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਤੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਕਈ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰਿਆ ਸੀ।

ਸਿਪਾਹੀ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1943 ਵਿਚ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕੋਟਲੀ ਥਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਕਰਤਾਰ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।  ਸਤੰਬਰ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ 18 ਅਕਤੂਬਰ 1961 ਨੂੰ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਫੌਜ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਿੱਖ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੇ 4 ਸਿੱਖ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਇਸ ਦੇ ਬਹਾਦਰ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਅਤੇ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਡਲੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਪੂਰਬੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਜੰਗ ਦੇ ਬੱਦਲ ਛਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਇਕਾਈ 4 ਸਿੱਖ, ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਚੌਕੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਫਰੰਟੀਅਰ ਏਜੰਸੀ (ਨੇਫਾ) ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਹੋਏ। 20 ਅਕਤੂਬਰ 1962 ਨੂੰ, ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੋ ਮੋਰਚਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ, ਇੱਕ ਨੇਫਾ ਦੇ ਥੱਗ ਲਾ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਚੁਸ਼ੁਕਲ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ। ਪੂਰਬੀ ਥੀਏਟਰ ਵਿਚ, ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੈਕਮੋਹਨ ਲਾਈਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਫਸਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਦੀ ਇਕ ਲੜੀ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਹਾਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਮਕਾ ਚੂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਥੱਗ ਲਾ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿਚ ਘਿਰੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਨੇਫਾ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ।
ਵਾਲੰਗ ਦੀ ਲੜਾਈ (ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਯੁੱਧ): 26 ਅਕਤੂਬਰ 1962
ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇਕਾਈ, ਵਾਲੰਗ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤੀ ਅਹੁਦਿਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ 4 ਸਿੱਖ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।  22 ਅਕਤੂਬਰ 1962 ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਜੋਜ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੈਨਾ ਦੀ ਛਾਉਣੀ ਵਾਲੰਗ ਗਾਰਿਸਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਤਕਰੀਬਨ 400 ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਚੀਨੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਮੋਰਟਾਰ ਅੱਗ ਨਾਲ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।  ਚੀਨੀ ਫਿਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੋਏ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਹਮਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।  ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਰੋਕ ਲਿਆ, ਪਰ ਚੀਨੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਭਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵਾਲੰਗ ਵਿਚ ਸਥਾਪਿਤ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੋਰਟਾਰ ਅਤੇ ਮੱਧਮ ਮਸ਼ੀਨ ਗਨ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿਯੋਗੀ ਇਕ ਕੰਪਨੀ ਰਿਟਰੀਟ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਅਗਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਵਾਲਾਂਗ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਗਸ਼ਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਝੜਪਾਂ ਹੋਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। 26/27 ਅਕਤੂਬਰ 1962 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਸਿਪਾਹੀ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਵਾਲੌਂਗ ਗਾਰਸੀਨ ਦੇ ਬਚਾਅ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਤੇ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਰੱਖ ਰਹੀ ਸੀ।  ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਫੌਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਖਤਰਨਾਕ ਤੌਰ ਤੇ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।  ਹਾਲਾਤ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ, ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੁਰਲੱਭ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਧਾਰਾ ਚੌਕੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੌੜ ਲਿਆ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਤੋਂ  ਉਸਦਾ ਬਦਲਾ ਲਿਆ। ਉਸਨੇ ਲੜ੍ਦਿਆ ਹੱਥ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਕੁਝ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ, ਪਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਉਹ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਨੇ ਸੱਟਾਂ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਕ ਹੋਰ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰ ਲਿਆ।  ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਦਮ ਤੋੜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਿਆ।
ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਹਾਦਰੀ, ਨਿਰਬਲ ਲੜਾਈ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਸਰਵਉਚ ਕੁਰਬਾਨੀ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, “ਮਹਾ ਵੀਰ ਚੱਕਰ” ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

1 comment:

  1. Salute to this great fighter for who got martyrdom at young age of 19. His sacrifice is example of true patriotism.

    ReplyDelete