ਭਾਰਤੀ ਨੇਵੀ ਦੇ ਉਪਕਰਣ (ਭਾਗ ਦੂਜਾ)

ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ

ਸਤੰਬਰ 2019 ਤੱਕ, ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਉਪ-ਸਤਹ ਫਲੀਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਮਾਣੂ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲਾ ਹਮਲਾਵਰ ਪਣਡੁੱਬੀ, ਇੱਕ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪਣਡੁੱਬੀ, 15 ਰਵਾਇਤੀ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਕਲਵਾਰੀ (ਫ੍ਰੈਂਚ ਸਕਾਰਪੀਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ), ਸਿੰਧੂਘੋਸ਼ (ਰੂਸੀ ਕਿਲੋ-ਕਲਾਸ ਦੇ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ) ਅਤੇ ਸ਼ਿਸ਼ੁਮਾਰ (ਜਰਮਨ ਕਿਸਮ 209/1500 ਡਿਜ਼ਾਈਨ) ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਆਈ ਐਨ ਐਸ ਚੱਕਰ ਨਾਮਕ ਇਕੁਲਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹਮਲੇ ਵਾਲੀ ਪਣਡੁੱਬੀ ਵੀ ਹੈ।  ਉਹ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੀਜ਼ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਸੌ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰੂਸ ਵਿਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੂਜੀ ਅਕੂਲਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਪਣਡੁੱਬੀ ਦੇ ਲੀਜ਼ ਲਈ ਰੂਸ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਰੀ ਹੈ।ਆਈ. ਐਨ. ਐਸ ਅਰੀਹੰਤ ਨੂੰ 26 ਜੁਲਾਈ 2009 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਗਸਤ 2016 ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੇਵੀ ਨੇੜਲੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਛੇ ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਅਰਿਹੰਤ ਦੋਵੇਂ ਅਰਿਹੰਤ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ-ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਪਰਮਾਣੂ-ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਪਣਡੁੱਬੀ ਦੋਨੋ ਹਨ।

ਹਥਿਆਰ ਸਿਸਟਮ

ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ,ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਮਿਸਾਈਲ ਪਰਿਵਾਰ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਨੂੰ ਚਲਾਇਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ, ਪ੍ਰਿਥਵੀ -3 ਬੈਲਿਸਟਿਕ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼-ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ, ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਮੋਸ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬ੍ਰਾਮਸ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ, 3 ਐੱਮ. 54E / 3M-14E ਕਲੱਬ ਐਂਟੀ-ਸ਼ਿਪ / ਲੈਂਡ ਅਟੈਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ, ਖ -35, ਪੀ -20, ਸਾਗਰ ਈਗਲ  ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਅਤੇ ਗੈਬਰੀਅਲ) ਹਨ। ਨਿਰਭੈ ਲੰਬੀ-ਦੂਰੀ ਦੀ ਸਬਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਹਾਈਪਰਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੀ -8 ਆਈ ਨੇਪਚਿਰੀਨੈਕਨੈਂਸ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਨੂੰ ਹਰ ਮੌਸਮ, ਐਕਟਿਵ-ਰੇਡਰ-ਹੋਮਿੰਗ, ਓਵਰ-ਦਿ ਦਿਰੀਜ਼ਨ ਏਜੀਐਮ-84L ਐਲ ਹਰਪੂਨ ਬਲਾਕ II ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਐਮਕੇ-54 ਆਲ-ਅਪ-ਰਾਉਂਡ ਲਾਈਟਵੇਟ ਟਾਰਪੀਡੋਜ਼ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁੱਡਲੀ ਹਵਾਈ-ਰੱਖਿਆ ਬਾਰਾਕ -1 ਐਸ.ਏ.ਐਮ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਇਕ ਨਵਾਂ ਸੰਸਕਰਣ ਬਾਰਾਕ -8 ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਸਕਾਰਪਨ-ਕਲਾਸ ਦੀਆਂ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਐਕਸੋਸੇਟ ਐਂਟੀ-ਸ਼ਿਪ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਪ੍ਰਿਥਵੀ -2 ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੰਸਕਰਣ ਨੂੰ ਧਨੁਸ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸੀਮਾ 350 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (220 ਮੀਲ) ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਮਾਣੂ ਤਖ਼ਤੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ