ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਉਹ ਬਹਾਦਰ ਯੋਧਾ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਵੀ ਚੀਨੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਫੌਜੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀਆਂ ।

ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਾਨਨ, ਪੀਵੀਸੀ (28 ਸਤੰਬਰ 1921 - 23 ਅਕਤੂਬਰ 1962), ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦਾ ਸਿਪਾਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉਚ ਸੈਨਿਕ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਪਰਮ ਵੀਰ ਚੱਕਰ ਮਿਲਿਆ।  ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ 1936 ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਮੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।  1962 ਦੇ ਚੀਨ-ਭਾਰਤੀ ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸਰਹੱਦੀ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਬਮ ਲਾ ਪਾਸ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਪਲਟਨ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਰਿਹੇ ਸਨ। ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ, ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਚੀਨੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਕਾਬੂ ਹੋਣ ਤੱਕ ਉਸ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ। ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 28 ਸਤੰਬਰ 1921 ਨੂੰ ਮਹਲਾ ਕਲਾਂ, ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਪੰਜਾਬ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।  ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਉਸੇ ਹੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ.  ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਾਨ ਇਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੈਣੀ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ ਜੋ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮੂਨਕ ਕਲਾਂ (ਅਕਸਰ ਮੁਨੱਕਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਤੋਂ ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਹਲਾ ਕਲਾਂ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਬੀਬੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੌਰ ਸੀ।  ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੀਬੀ ਗੁਰਦਿਆਲ ਕੌਰ ਬੰਗਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਕੋਠੇ ਰਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਕ ਸੈਣੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚੋਂ ਸੀ।  ਉਹ ਨੱਥੂ ਆਲਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦਰੋਲੀ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਸੋਚਦਿਆਂ ਕਿ ਇਹ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ "ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼" ਦੇਵੇਗਾ। 

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਵਿਵਾਦਿਤ ਸਰਹੱਦਾਂ ਬਾਰੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮਤਭੇਦ ਸਨ।  ਵਿਵਾਦਿਤ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਚੁਸਤੀ, ਘੁਸਪੈਠ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।  ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, "ਫਾਰਵਰਡ ਪਾਲਿਸੀ" ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਛੋਟੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।  ਚੀਨੀ ਘੁਸਪੈਠਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਨਤਕ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਸਖਤ ਵਾਧੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਫੌਜ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ "ਫਾਰਵਰਡ ਪਾਲਿਸੀ" ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ। ਫੌਜ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨੀਆਂ ਦਾ ਭੂਗੋਲਿਕ ਲਾਭ ਸੀ।  ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇ ਚੀਨੀ ਉੱਤਮ ਤਾਕਤਾਂ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਅਸਮਰਥ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜੋ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਚੀਨੀ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ।  ਪਰ ਚੀਨ ਨੇ ਚੀਨ-ਭਾਰਤ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ । 

 ਬਾਮ ਲਾਏਡਿਟ ਵਿਖੇ ਲੜਾਈ

9 ਸਤੰਬਰ 1962 ਨੂੰ, ਤਤਕਾਲੀਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੈਨਨ ਨੇ ਥੈਲਾ ਰਿਜ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਬੇਦਖਲ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਸੀ।  ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਗਏ ਹੋਏ ਸਨ।  ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 7 ਵੀਂ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਬ੍ਰਿਗੇਡ, ਜਿਸ ਵਿਚ 1 ਸਿੱਖ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਨੂੰ ਨਮਕਾ ਚੂ ਚਲੇ ਜਾਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੌਜੀ ਤੌਰ' ਤੇ ਬੇਯਕੀਨੀ ਅਤੇ ਇਕ ਲਾਭਕਾਰੀ ਖੇਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ.  ਇਸ ਕਦਮ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਸਖਤ ਅਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸਨੇ ਇਸ ਨੂੰ “ਸਨਸਨੀਖੇਜ਼ ਸੁਰਖੀਆਂ” ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦਿਆਂ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੈਨਿਕ ਅਪਰਾਧ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ।

ਚੀਨੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋ ਕੇ, ਨਮਕਾ ਚੂ ਵਿਖੇ ਤਿਆਰੀ ਰਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਚੌਕੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਅਸਫਲ ਬਾਰੂਦ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੰਚਾਰ ਲਾਈਨਾਂ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰੀ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਉਠਾਏ।  ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਚੀਨੀ ਤਵਾਂਗ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ। ਮਿਡਵੇਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਬਾਮ ਲਾ ਪਾਸ ਵਿਖੇ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਚੌਕੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਕ ਸਿੱਖ ਦੇ 20 ਆਦਮੀਆਂ ਦਾ ਪਲਟਨ ਸੀ। ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਹੁਣ ਇੱਕ ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ  ਦੀ ਕਮਾਨ ਹੇਠ ਸੀ। ਚੀਨੀਆਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਲਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚੌਕੀ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਹਰੇਕ ਵਿੱਚ 200 ਆਦਮੀ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੋ ਹਮਲੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਤਕ, ਪਲਟੂਨ ਆਪਣੀ ਅਸਲ ਤਾਕਤ ਦੇ ਅੱਧੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ  ਜ਼ਖਮੀ ਵੀ ਹੋ ਗਿਆ, ਪਰ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।  ਜਲਦੀ ਹੀ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਬੇਅਨੇਟ (ਬੰਦੂਕ ਦੇ ਅੱਗੇ ਲੱਗਿਆ ਚਾਕੂ ) ਰਹਿ ਗਏ ਸਨ।

ਫੇਰ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ ਬੋਲ ਦੇ ਹੋਏ ਚੀਨੀਆਂ ਵੱਲ ਵੱਧ ਗਏ। ਚੀਨੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਉੱਤਮ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ , ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਬਾਕੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਤੱਕ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ। ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ  ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਕਈ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬੇਯੋਨੇਟ ਨਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਆਪਣਾ ਮਨੋਬਲ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ।  ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਬੰਦੀ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।  ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਧੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।23 ਅਕਤੂਬਰ 1962 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ, ਉਸਨੂੰ ਪਰਮ ਵੀਰ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਚੀਨੀਆਂ ਨੇ ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ  ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਪੂਰੇ ਫੌਜੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ 17 ਮਈ 1963 ਨੂੰ ਬਟਾਲੀਅਨ ਨੂੰ ਭੇਜੀਆਂ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਮੇਰਠ ਦੇ ਸਿੱਖ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਸੈਂਟਰ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।