ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ ਦਾ ਜਨਮ 04 ਅਕਤੂਬਰ 1920 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੌਹਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਦੇਵ ਕੌਰ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵੀ ਫੌਜ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮਿਟੀ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਰਿਹਾ ਜਿਸ ਦੀ ਕੋਈ ਪੱਕੀਆਂ ਸੜਕਾਂ, ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਬਿਜਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਮਾੜੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਜੌਹਲ ਦੀ ਮਾਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਕੂਲ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉੱਚ ਵਿਦਿਆ ਕਰੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਉਸ ਵਾਂਗ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਰਸਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। 

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਜੌਹਲ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਜੋ ਉਸਦੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਦੋ ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸੀ। ਉਹ ਪੈਦਲ ਸਕੂਲ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਉਹ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਪੜਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਤੀਜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ। ਸਿਪਾਹੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਇੱਛਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਵੇ ਪਰ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਇੱਛਾ ਉੱਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ ਸੀ। 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਜੌਹਲ ਦੀ ਇਕ ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਕੀ ਹਰਜੀਤ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਜੌਹਲ 20 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਇਸ ਆਸ ਵਿੱਚ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਦਫ਼ਤਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।

 

 ਫੌਜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ:

 

1938 ਵਿਚ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਸਿਗਨਲ ਕੋਰ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਏ। ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਇਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਦੂਸਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਵੀ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਆਪਰੇਟਰ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਗਸਤ 1940 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 5 ਵੀਂ ਇੰਡੀਅਨ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਨਾਲ ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕਾ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਰੀਟਰੀਆ ਅਤੇ ਅਬਿਸੀਨੀਆ ਵਿਚ ਇਟਾਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਲੜਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਜੌਹਲ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੁਆਰਾ ਗੋਲੀ ਮਾਰਨ ਦਾ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਤਜਰਬਾ ਸੀ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਉਸਦੀ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਲੀਬੀਆ ਵਿਚ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੀ 8 ਵੀਂ ਆਰਮੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਆਪਰੇਟਰ ਵਜੋਂ ਜੋ ਇੱਕ ਬਰੇਨ ਬਖਤਰਬੰਦ ਵਾਹਨ ਵਿੱਚ ਮੋਰਚੇ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਜੌਹਲ ਨੇ ਜੁਲਾਈ, 1942 ਵਿੱਚ ਅਲ ਅਲਾਮਿਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸਨੇ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।

 

ਯੁੱਧ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਜੌਹਲ ਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਕੇ ਦੂਜੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 1947-48 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ 1965 ਦੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਿਹਾ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਬਦਲੇ 13 ਤਮਗੇ ਅਤੇ ਤਾਰੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। 1976 ਵਿਚ, ਉਹ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਉਸਨੇ 38 ਸਾਲ ਫੌਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਜਰਵ ਪੁਲਿਸ ਫੋਰਸ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।

 

ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ:

 

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ 1980 ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਬੀ.ਸੀ. ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਸਰੀ ਵਿਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਏ। ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਸੇਵਾਦਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਨੇਡਾ ਵਿਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਕੇ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ।ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ ਨੇ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ 35 ਕੇਸਾਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਕੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਭੇਜਿਆ। ਉਸਨੇ ਬੀ.ਸੀ. ਦੀ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸ ਸਰਵਿਸਮੈਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਵੀ ਇਕ ਸੰਸਥਾ ਬਣਾਈ, ਜਿਹੜੀ ਭਾਰਤੀ ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ, ਜਾਇਦਾਦ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਮੁੱਦਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਬੀਮਾ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਸੀ।

 

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਜੌਹਲ ਨੇ 95 ਸਾਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 28 ਜੂਨ, 2016 ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ।