ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੰਤ ਸਿੰਘ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਾਰ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।

ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 12 ਜੁਲਾਈ 1921 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪੰਜਗਰਾਈਂ ਕਲਾਂ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸ੍ਰੀ ਏ ਐਸ ਗਿੱਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਿਜੇਂਦਰ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਫਰੀਦਕੋਟ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ । ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਏ।16 ਫਰਵਰੀ 1947 ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿਚ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਇਸ ਦੇ ਨਿਡਰ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਅਤੇ ਲੜਾਈਆਂ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 

ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਰਮੀ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਾਰ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। 1947-48 ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਯੁੱਧ, 1962 ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਯੁੱਧ, 1965 ਅਤੇ 1971 ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗਾਂ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਛੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, “ਮਹਾ ਵੀਰ ਚੱਕਰ” ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

 

ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ (ਉਦੋਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ) 1964 ਵਿਚ 5 ਸਿੱਖ ਐਲਆਈ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸੀ ਅਤੇ 1968 ਤਕ ਇਸਦੀ ਕਮਾਨ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ 1965 ਦੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਬੈਟਲ ਆਨਰ ‘ਓਪ ਹਿੱਲ’ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਇਆ।  ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ 1965 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਓਪੀ ਹਿੱਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। 1971 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਬਣੀ ਗੁਰੀਲਾ ਫੌਜ ਮੁਕਤ ਬਹਿਣੀ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ।  ਉਸਦੀ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਗਾਰਡ ਤੋਂ ਫੜ ਲਿਆ ਅਤੇ ਢਾਕਾ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।  ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਲ 1973 ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਲਿਆ । ਉਸਨੇ 95 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਐਸ.ਏ.ਐਸ. ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਰਨਾਂ ਸਦਕਾ, 09 ਦਸੰਬਰ, 2015 ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ।